Wat is collageen? En wat zijn de effecten ervan? [Wetenschappelijk]

Door onze health-redactie| Kian Alaie, voedingswetenschapper BSc

Wat is collageen? En wat doet het met je huid?

Huidveroudering is iets waar we allemaal mee te maken komen. Veel wondermiddeltjes proberen dit proces tegen te gaan. Eén van de prevalente middeltjes is collageen. Maar wat is collageen en hoe werkt het? Welke vorm van collageen kan je het best gebruiken? Dat leggen we jou uit!

Wat is collageen?

Collageen is een eiwit dat het meest voorkomt in het menselijk lichaam. Een eiwit kan je zien als een soort bouwstof. Om je lichaam op te bouwen zijn er allerlei verschillende bouwstofjes nodig in de vorm van eiwitten. Collageen is er een van.

Collageen is een primair bouwsteen van je huid, maar ook van je spieren, botten, pezen, ligamenten en ander weefsel (MedicalNewsToday, 2022) .

Waar bestaat collageen uit?

Collageen is dus een eiwit en wordt gemaakt van aminozuren. Om die puzzelstukjes in elkaar te zetten heb je dus aminozuren nodig in je voeding. De belangrijkste aminozuren zijn proline, glycine en hydroxyproline.

Wat doet collageen (algemeen)

Collageen geeft structuur, ondersteuning en stevigheid aan je hele lichaam (healthline, 2022). Enkele specifieke rollen van collageen zijn:

• Het vormen van fibroblasten in de dermis (middelste huidlaag). Hierdoor kunnen nieuwe cellen groeien.
• Het biedt een beschermende dekking voor organen.
• Het speelt een rol bij het vervangen van cellen.
• Collageen heeft een functie bij bloedstolling.
• Het biedt elasticiteit en stevigheid aan je huid.

Verschillende soorten collageen

Er zijn 28 verschillende type collageen. Deze verschillende soorten vallen allemaal samen onder de verzamelnaam collageen. Allemaal hebben ze een helixstructuur. Binnen de 28 soorten zijn er 5 type collageen. We zetten ze even op een rijtje:

• Collageen type 1: Dit type bezit een hoge dichtheid en vormt 90% van het collageen in je lichaam. De belangrijkste functie ervan is het bieden van structuur. Deze komt voor in huid, botten en pezen.
• Collageen type 2: Deze wordt aangetroffen in kraakbeen en biedt elasticiteit en ondersteuning.
• Collageen type 3: Dit type komt voor in organen en spieren.
• Collageen type 4: Deze komt voor in verschillende lagen van je huid.
• Collageen type 5: Dit type komt voornamelijk voor in je hoornvlies en in kleine hoeveelheden in haar.

Wat kan ik veranderen aan mijn levensstijl voor zodat ik mijn collageen niet beschadig?

Onze levensstijl is ontzettend belangrijk voor hoe het verouderingsproces verloopt. We laten jou weten waar je op moet letten om je collageen kwaliteit te behouden. Vermijd de volgende elementen:

1. Roken: geloof het of niet, roken vermindert de productie en kwaliteit van collageen (kokkonen et al., 2002). Ook beschadigt roken collageen wat op de lange termijn kan leiden tot rimpels en tragere genezing van wondjes. Daarbij vernauwt nicotine bloedvaten bij het huidoppervlak waardoor minder voedingsstoffen naar de huid kunnen verplaatsen.
2. Te veel suiker: Dit vond ik zelf in eerste instantie ook moeilijk om te geloven maar het consumeren van suiker is slecht voor het verouderingsproces van je huid (William Danby, 2010). Suiker kan namelijk Cross-linken aan collageenwaardoor het niet meer gebruikt kan worden voor je huid.
3. Blootstelling aan zonlicht: Het is geen fabeltje dat zonnebrand je prioriteit zou moeten hebben in je skincare routine. Te veel direct zonlicht vermindert collageenproductie en zorgt ervoor dat collageen sneller wordt afgebroken (Richter et al., 2014) . Gebruik dus altijd een zonnebrandcrème met bijvoorbeeld een SPF hoger dan 25.

Collageen in het verouderingsproces

Naarmate we ouder worden, produceert ons lichaam minder collageen en ontstaat er een negatieve collageenbalans. Dit betekent dat er meer collageen wordt afgebroken dan dat er collageen wordt aangemaakt.

Niet alleen maken we minder collageen aan naarmate we ouder worden, ook is het collageen van mindere kwaliteit vergeleken met het collageen uit jongere leeftijden. Specifiek na de menopauze is het aangetoond dat de kwaliteit van collageen afneemt (Raine-Fenning et al., 2003).

Hoe zie ik bij mezelf of het collageen gehalte afneemt?

Helaas is het niet zo dat je een bloedtest kan laten afnemen om vervolgens de collageenwaardes in je lichaam te bepalen. Echter kan je wel aan je lichaam zien of de hoeveelheid en kwaliteit van je collageen achteruit gaat. We zetten ze voor je op een rijtje:

• Symptoom 1: Gerimpelde en verslapte huid
• Symptoom 2: Meer ingevallen ogen en donkerdere huid rondom te ogen
• Symptoom 3: Verslappende spieren en sneller spierpijn
• Symptoom 4: minder flexibele pezen
• Symptoom 5: gewrichtspijn door versleten kraakbeen
• Symptoom 6: verlies van mobiliteit

Conclusie: wat kan ik doen om het verouderingsproces tegen te gaan?

Collageen is het meest voorkomende eiwit in je lichaam en ontzettend belangrijk voor het bieden van structuur in niet alleen je huid, maar voor je hele lichaam. Helaas neemt de collageen productie en kwaliteit af naarmate we ouder worden. Niet roken, het consumeren van minder suiker, en het smeren van zonnebrand zorgt ervoor dat jij meer beschermt wordt tegen dit proces.

Mocht je geïnteresseerd zijn in collageen inname en hoe je dit het best doet? Lees ons artikel waarin we specifiek ingaan op het gebruik van collageen.