Is Zuivel Eigenlijk Wel Gezond? [Wetenschappelijk]

Door onze food-redactie| Kian Alaie, voedingswetenschapper BSc

Zuivel: goed voor je botten, maar is het wel zo gezond?

Zuivel schijnt een bron aan calcium te zijn en als gevolg goed voor je botten, maar is dat daadwerkelijk zo? Zijn er andere factoren die invloed hebben op of zuivel gezond is? Wat zit er in zuivel en wat voor producten vallen hier allemaal onder? Wij zetten het voor jou op een rijtje!

Wat is zuivel?

Zuivel is een verzamelnaam voor producten die gemaakt zijn van dierlijke melk, zoals kaas, yoghurt, room, boter en melk. Deze producten worden al eeuwenlang gebruikt als voedingsbron voor mensen en hebben zowel gezonde als ongezonde aspecten.

Gezonde aspecten van zuivel

Eiwitten – bouwstenen van je lichaam

Zuivel is een goede bron van eiwitten, wat nodig is voor het behoud van spiermassa en het herstel van beschadigde weefsels. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organization, 2023) kan het consumeren van ongeveer 0,75 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht per dag bijdragen aan het behoud van een gezonde hoeveelheid eiwit in het lichaam.

Eiwitten zijn belangrijk omdat ze een belangrijke rol spelen in het behoud van spiermassa, het herstel van beschadigde weefsels en het functioneren van het immuunsysteem (Voedingscentrum, 2023) . Ze zijn ook nodig voor de productie van hormonen, enzymen en andere stoffen die nodig zijn voor het functioneren van het lichaam.

Vitamines in zuivel

Zuivel kan ook een goede bron van vitamines en mineralen zijn, zoals vitamine D, vitamine B12 en riboflavine. Vitamine D is belangrijk voor het behoud van gezonde botten en het immuunsysteem (NHG, 2018) , terwijl vitamine B12 en riboflavine nodig zijn voor de productie van rode bloedcellen en het behoud van een gezonde huid en ogen (Voedingscentrum, 2023) .

Mineralen in zuivel

Zuivel is een goede bron van verschillende mineralen, waaronder calcium, magnesium en zink (healthline, 2018).

Mineraal 1: Calcium

Calcium is misschien wel het meest bekende mineraal dat in zuivel voorkomt en is nodig voor het behoud van gezonde tanden en botten (Voedingscentrum, 2023) . Het is ook belangrijk voor de regulatie van hartritme, spiercontracties en bloeddruk.

Mineraal 2: magnesium

Magnesium is een mineraal dat nodig is voor meer dan 300 enzymatische reacties in het lichaam. Het is betrokken bij het behoud van een gezonde bloeddruk, het behoud van gezonde tanden en botten en het behoud van een gezonde huid (orthokennis, 2015)

Mineraal 3: Zink

Zink is een mineraal dat nodig is voor de productie van eiwitten en cellen, het behoud van een gezonde huid en het functioneren van het immuunsysteem (5). Het is ook belangrijk voor het behoud van gezonde tanden en botten (Voedingscentrum, 2023).

Ongezonde aspecten van zuivel

Ongezond aspect 1: Verzadigd vet en cholesterol

Er zijn echter ook enkele ongezonde aspecten van zuivel waarmee rekening moet worden gehouden. Een van de belangrijkste ongezonde aspecten van zuivel is het hoge gehalte aan verzadigd vet en cholesterol. Volgens het National Institute of Heart, Lung, and Blood Institute kan het consumeren van te veel verzadigd vet en cholesterol leiden tot hogere niveaus van slechte cholesterol (LDL-cholesterol) in het bloed, wat het risico op hartziekten kan verhogen (NIH, 2023) .

Ongezond aspect 2: Potentieel allergisch voor lactose (komt weinig voor)

Sommige mensen zijn ook allergisch voor zuivelproducten, wat kan leiden tot symptomen zoals huiduitslag, diarree en ademhalingsproblemen. Een allergie voor melkeiwit vaker voor bij kinderen, maar kan ook op elke leeftijd optreden (Mayoclinic, 2023).

Ongezond aspect 3: Antibiotica in zuivel

Er is ook bezorgdheid over het gebruik van antibiotica in de zuivelindustrie. Volgens de Europese Unie (EU) mag de zuivelindustrie antibiotica alleen gebruiken voor de behandeling van zieke dieren, niet voor het voorkomen van ziekte (Europa.eu, 2009) .

Toch zijn er aanwijzingen dat sommige zuivelfabrieken antibiotica gebruiken om de groei van dieren te bevorderen of om ziekte te voorkomen in overbevolkte omstandigheden. Dit kan leiden tot de ontwikkeling van antibioticaresistente bacteriën, wat kan leiden tot moeilijker te behandelen ziektes bij mensen.

Het ongevoelig worden van bacteriën tegen antibiotica heet resistentie (thuisarts, 2023)

Advies Voedingscentrum rondom zuivel

Het Voedingscentrum, een Nederlandse organisatie die voedingsrichtlijnen geeft, raadt aan om enkele per dag te consumeren, afhankelijk van leeftijd en geslacht (Schijf van 5 voedingscentrum, 2020). Een portie zuivel is ongeveer 200 milliliter melk, 40 gram kaas of 200 gram yoghurt.

Het Voedingscentrum raadt aan om vooral te kiezen voor magere of halfvolle zuivelproducten, in plaats van producten met een hoog gehalte aan verzadigd vet en cholesterol.

Is een zuivelproduct nou echt gezond of ongezond?

Het is moeilijk om één specifiek zuivelproduct als gezond of ongezond te bestempelen, omdat dit afhankelijk is van de hoeveelheid en soort voedingsstoffen die het product bevat. Bijvoorbeeld, volle melk bevat meer verzadigd vet en cholesterol dan magere melk, maar bevat ook meer eiwitten en andere voedingsstoffen. Het is daarom belangrijk om de etiketten van zuivelproducten te lezen en te kiezen voor producten die aan uw specifieke voedingsbehoeften voldoen.

Alternatieven voor zuivel

Voor mensen die geen zuivelproducten kunnen consumeren vanwege allergieën of dieetkeuzes, zijn er alternatieven beschikbaar. Er zijn plantaardige melkproducten gemaakt van granen, noten en zaden, zoals havermelk, amandelmelk en sojamelk.

 Deze producten kunnen een goede bron van eiwitten en andere voedingsstoffen zijn, maar het is belangrijk om ervoor te zorgen dat ze aanvullende voedingsstoffen bevatten die sommige zuivelproducten ook bevatten, zoals calcium en vitamine D. Het is ook mogelijk om aanvullende voedingsstoffen te nemen in de vorm van supplementen.

Conclusie: Zuivel is gezond mits gebruikt op de juiste manier

zijn zuivelproducten een goede bron van voedingsstoffen, zoals calcium, eiwitten en vitamines, maar het is belangrijk om rekening te houden met hun ongezonde aspecten, zoals het hoge gehalte aan verzadigd vet en cholesterol en de mogelijke allergieën die ze kunnen veroorzaken.

Voor mensen die geen zuivelproducten kunnen consumeren, zijn er plantaardige melkalternatieven beschikbaar die een goede bron van eiwitten en andere voedingsstoffen kunnen zijn, maar het is belangrijk om ervoor te zorgen dat ze aanvullende voedingsstoffen bevatten die sommige zuivelproducten ook bevatten.